روزنامه جهان صنعت
1396/10/03
مانور پاکستان برای کاهش فشار آمریکا
«جهان صنعت»- در حالی رییس مجلس شورای اسلامی کشورمان دیروز برای حضور در نشست راهکارهای مبارزه با تروریسم به پاکستان سفر کرد که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی معتقدند که مقامات پاکستانی تمایلی جدی برای مبارزه با تروریست در کشور خود ندارند و این تنها نمایشی برای پاسخگویی به فشارهای جامعه بین‌الملل است. نمونه این فشارها را می‌توان از میان سخنان معاون رییس‌جمهور آمریکا به پاکستان جست‌وجو کرد. در چند روز گذشته مایک پنس به مقامات پاکستانی هشدار داده که به شبه‌نظامیان طالبان پناه ندهد. وزارت خارجه پاکستان هم گفته دوستان به یکدیگر هشدار نمی‌دهند. با وجود آنکه آمریکا از متحدان جدی پاکستان به‌شمار می‌آید و در دهه‌های اخیر در تقویت گروهک‌های تروریستی نقش موثری داشته اما آمریکاهایی همواره پاکستان را به حمایت از تروریست‌ها متهم کرده‌اند. پاکستان به دلیل وجود قومیت‌های مذهبی گوناگون از شیعه و سنی گرفته تا مشکلات اقتصادی و سیاسی و درگیر مستمر با همسایگاه به بهترین مامن برای ظهور تروریست در منطقه بدل شده است. این مشکل تا جایی پیش رفته که به گفته برخی از کارشناسان مسایل بین‌الملل برخی از مدارس مذهبی این کشور اساسا در پرورش تروریست فعال هستند و دولت پاکستان با وجود آگاهی از این مساله برخوردی با آنها نمی‌کند. در کنار آن همواره این اتهام به ارتش پاکستان وجود داشته که از گروه‌هک‌های تروریستی حمایت کند مساله‌ای که سرانجام موجب شد تا سخنگوی ارتش پاکستان تایید کند که تماس‌هایی با گروه‌هایی تروریستی دارد، اما از آنها حمایت نمی‌کند. با این حال بررسی وضعیت پاکستان در برخورد با گروهک‌های تروریستی نشان می‌دهد که نه تنها مقامات این کشور اقدام ویژه‌ای را برای برخورد با تروریست‌ها تاکنون انجام نداده‌اند که این کشور به تولید و صادرکننده تروریست به جهان بدل شده است. از میان گروهک‌های تروریستی فعال در این کشور دو گروه بزرگ از جمله لشکر طیبه و لشکر جهنگوی در ساختار القاعده و طالبان نقش اساسی داشتند. لشکر طیبه یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های تروریستی در جنوب آسیاست که عمدتا در پاکستان فعالیت دارد. این سازمان به سال ۱۹۹۰ در افغانستان بنیان نهاده شد اما هم‌اکنون در موریدک، نزدیک لاهور در استان پنجاب پاکستان مستقر است. لشکر طیبه متهم به حملات ۲۰۰۱ به پارلمان هند و ۲۰۰۸ بمبئی است. این گروه به دنبال تشکیل یک حکومت اسلامی در جنوب آسیا و آزادسازی مسلمانان کشمیر است. همچنین لشکر جهنگوی نیز یک گروه شبه‌نظامی که به دلیل تعصبات مذهبی و حملات خونین به شیعیان شهرت یافته است. لشکر جهنگوی در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی از گروه سپاه صحابه جدا شده، توسط اسحاق مالک و چند تن دیگر بنیانگذاری شد. بسیاری معتقدند این گروه با طالبان و القاعده ارتباط تنگاتنگی دارد. پیش از این هم یکی از مقامات پاکستانی اعلام کرده بود که 45 گروهک تروریستی در این کشور فعال هستند. اگرچه نقش گروهک‌های طالبان و القاعده در سال‌های اخیر به دلیل ظهور داعش کاهش پیدا کرده است اما با شکست‌های پی‌درپی گروهک‌های داعشی در عراق و سوریه و پیوستن برخی از اعضای داعش به گروهک‌های طالبان و القاعده احتمالا این گروهک‌ها قدرت دوباره‌ای خواهند گرفت. هرچند که براساس نتایج هشتمین نشست آستانه و بیانیه صادر شده از سوی گروه‌های ضامن آتش‌بس در سوریه تروریست‌های داعش حق انتقال به دیگر کشورها را ندارند. با این حال در چنین شرایطی مقامات پاکستانی برای مبرا کردن خود از اتهامات وارد شده از سوی جامعه بین‌الملل به برگزاری نشست‌های مبارزه با تروریست پرداخته‌اند و در این اثنا از مقامات ایرانی که در چندان سال اخیر ید طولانی در مبارزه با تروریست دارند دعوت کرده‌اند. حضور مقامات ایران در این نشست‌ها تاحدودی می‌تواند کفه ترازوی نمایش پاکستانی‌ها را سنگین کند.این سوال مهم مطرح است که چگونه پاکستان متحد با آمریکا، این روزها از مقامات ایرانی برای ارائه راهکار کمک می‌گیرد؟ در چنین وضعیتی علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی رو گذشته عازم اسلام‌آباد پاکستان شد. وی درباره اهداف این سفر گفت: مبارزه با تروریسم در گذشته چندان موفق نبود و بعد از توجه به عناصر فعال در منطقه و حساسیت نسبت به آنها روش‌های نوینی از سوی کشورهای منطقه برای ارائه راه‌حل در مبارزه با تروریسم دنبال شد. رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه عنوان کرد: در همین زمینه چین، افغانستان، روسیه، ترکیه، پاکستان و ایران همواره نسبت به مبارزه با تروریسم حساس بوده‌اند که روسای مجالس این کشورها در این نشست حضور دارند. وی با اشاره به هدف سفر سه‌روزه خود به پاکستان اظهار داشت: قرار است در اجلاسی با عنوان راهکارهای مبارزه با تروریسم در اسلام‌آباد شرکت کرده و راهکارهای پایداری برای مبارزه با تروریسم پیدا کنیم که کشورهای منطقه محوریت این مبارزه هستند. لاریجانی ادامه داد: اصل کار نشان می‌دهد کشورهای منطقه که در گذشته رویکردی به کشورهای بزرگ دنیا داشتند، امروز به سمت درون بازگشته و کشورهای منطقه را محوریت می‌دانند.
رییس نهاد قانونگذاری کشورمان مبارزه با تروریسم در سوریه را تجربه موفقی دانست و افزود: کشوری همچون روسیه در این مبارزه فعال بود لذا امروز می‌تواند نقش موثری در این نشست داشته باشد و یکی از زنجیره‌هایی است که به مبارزه با تروریسم کمک می‌کند. رییس مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه با پاکستان قرابت‌های زیادی داریم، خاطرنشان کرد: در حاشیه این اجلاس گفت‌وگوهای دوجانبه با کشورهای حاضر در این نشست خواهیم داشت تا گره‌های موجود در حوزه‌های مختلف باز شود، همچنین به توسعه روابط اقتصادی در این گفت‌وگوها تاکید خواهد شد.
نگاه کشورها به تروریست
علی خرم کارشناس بین‌الملل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در خصوص تعریف تروریست گفت: تروریسم یک کرمی است که هیچ‌گاه در جامعه جهانی تعریف آن قابل اجماع نبوده است. سازمان ملل متحد سال‌ها تلاش کرد تا تعریف واحدی برای این موضوع پیدا کند اما با وجود چندین سال تلاش هیچ‌گاه نتوانست به نتیجه مشخص برسد. علتش هم این بود که در آن سال‌ها حزب‌الله از نظر ایران و سایر کشورها گروهی بود که برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی لبنان می‌جنگید و اسراییل و کشورهای غربی می‌گفتند که این گروه تروریستی است لذا سازمان ملل متحد نتوانست به جواب واحدی برسد و همین‌طور موضوع رها شد. اکنون نیز تروریست در چشم هر کشوری یک گونه دیده میشود مثلا از نگاه چینی‌ها تروریسم کسی است که در مناطق مسلمان‌نشین اعمال خرابکارانه انجام می‌دهد و در نگاه پاکستان، تروریسم کسی است که در شبکه حقانی و گروه‌هایی از طالبان هستند لذا گروه‌های دیگر را هم از این تعریف مبری می‌دانند. خرم تاکید کرد: هیچ‌گاه نمی‌توان به درستی گفت که تروریسم شامل چه کشوری میشود و چه کشورهایی از تروریست حمایت می‌کنند و چه کشورهایی در خلاف جهت هستند. البته در برخی موارد اجماعی روی برخی از گروه‌ها وجود دارد. روی حزب‌الله چندان اجماعی وجود ندارد اما روی داعش، طالبان و القاعده چنین اجماعی وجود دارد. اگرچه طالبان هم می‌گوید که دو گروه دارد؛ گروهی روح دموکراتیک دارد و به دنبال آزادی است و گروهی دیگر به دنبال اعمال تروریست است. خرم ادامه داد: در مورد پاکستان، آمریکایی‌ها یا هندی‌ها و خود افغانی‌ها معتقدند که پاکستان از گروه‌های حقانی و طالبان دفاع و پشتیبانی می‌کند و اینها اعمال تروریستی انجام می‌دهند اما اگر از خود پاکستان بپرسیم تعریفش طوری دیگر است و می‌گوید ما خودمان قربانی تروریسم هستیم و در لاهور و کراچی تروریست‌ها برای ما بمب کار می‌گذارند. خرم تاکید کرد: حالا اگر گروه‌هایی هم تروریستی نامیده می‌شوند و همه دولت‌ها حاضرند که علیه آنها بجنگند باید آنها را از بقیه جدا کرد. موضع رسمی دولت پاکستان مخالفت با اعمال طالبان در افغانستان یا داعش است و ایران نیز از مخالف هر سه اینهاست. وی در پایان خاطرنشان کرد: تروریسم دیگری داریم به عنوان دولتی. یعنی دولت‌ها به عنوان سیستماتیک و سازمانی از تروریسم حمایت می‌کنند مثل اسراییل که از کشتار فلسطینی‌ها حمایت می‌کند و هرگاه یک سرباز فلسطینی را بکشد می‌گوید او علیه تروریست بوده است.
تمایل پاکستان برای جدایی از آمریکا
حسن هانی‌زاده- سیاست‌های آمریکا انتقال بحران از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر است. بعد از سرکوب گروهک تروریستی داعش در عراق، آمریکا تلاش می‌کند برای ایجاد ناامنی در کشورهای منطقه به‌ویژه ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه، روسیه و چین یکسری اقداماتی انجام دهد. برآیند گزارش‌ها نشان می‌دهد بعد از سرکوب داعش در سوریه و عراق، آمریکا نیروهای زبده را به افغانستان منتقل کرده و تحت آموزش قرار داده است. به نظر می‌رسد آمریکا تلاشش بر این است که کشورهای منطقه را دستخوش یک سلسله ناامنی‌هایی برای جلوگیری از توسعه پایدار کشورها انجام دهد.لذا اکنون کشورهای منطقه یک تجربه بسیار گران‌سنگی در همکاری با یکدیگر در سرکوب گروهک‌های تروریستی دارند. تجربه بسیار موفق همکاری ایران و روسیه در سوریه و عراق موجب شده که یک رویکرد منطقه‌ای برای همکاری مشترک به وجود آید تا مانع هژمونی نظامی و سیاسی آمریکا شود. به همین دلیل رویکرد و نگاه کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی و شرق آسیا به این سمت خواهد بود تا با توجه به امکانات قومی خود امنیت پایداری در این مناطق ایجاد کند. لذا نشست اسلام‌آباد می‌تواند گام دومی برای همکاری منطقه‌ای تلقی شود به اعتبار اینکه همه کشورهای شرکت‌کننده در پاکستان احساس می‌کنند که آمریکا از حضور گروهک‌های تروریستی برای ایجاد ناامنی در کشورهای شرق استفاده می‌کند. تجربه سابق نشان داده که آمریکا از سال 2011 تاکنون 130 گروهک تروریستی در سوریه و عراق با همکاری عربستان و رژیم صهیونیسیتی ایجاد کرده که مهم‌ترین آنها داعش، جیش‌الاسلام و جبهه النصره در سوریه بوده و الان تلاش آمریکا این است که بحران را از خاورمیانه به سمت آسیای میانه بکشاند لذا این کنفرانس می‌تواند نوعی مقدمه برای همکاری مشترک‌های منطقه باشد به‌ویژه اینکه ایران و روسیه تجربه بسیار مهمی در خصوص سرکوب گروهک‌های تروریستی دارند و می‌توانند به کشورهای دیگر کمک کنند.
از طرفی به نظر می‌آید دولت پاکستان تحت تاثیر فشارهای آمریکا ناچار شده با سیاست‌های آمریکا همسویی داشته باشد اما اکنون گروهک‌های تروریستی مثل طالبان و القاعده در پاکستان فعال هستند و دولت پاکستان مایل است سازوکارهای جدیدی را به دور از مدیریت آمریکا تعریف کند تا بتواند با گروهک‌های تروریستی مقابله کند لذا پاکستان در تلاش است راه و مسیر خود را از آمریکا جدا کند و به سمت وسازوکار منطقه‌ای حرکت کند، همچنین این کشور تمایل دارد از ظرفیت ایران و روسیه برای تقابل با گروهک‌های تروریستی استفاده کند و اگر جدیت به خرج دهد می‌تواند گروهک‌های تروریستی را سرکوب کند.
کارشناس مسایل بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
سبد غذایی به زودی توزیع میشود
انتقاد آخوندی از توسعه شهری ایران پس از انقلاب مشروطه؛
دلار مبادله‌ای گران شد
سریال تکراری شاخص بورس
تلاش 5 ساله دولت برای سرمایه‌گذاری خارجی دربخش معدن ثمربخش نیست؛
مجید ملانوروزی اعلام کرد؛
با گذشت بیش از 40 روز از زلزله کرمانشاه امید زنده است؛
حکومت پولادگر در فدراسیون تکواندو ٢٠ ساله شد؛
استندبای هنگینگ!
افشاگری قرن توسط معجزه هزاره سوم!
خطر افزایش شکاف طبقاتی
نگرانی‌های کارشناسان برای آینده میراث فرهنگی اصفهان؛
هرج و مرج بازارنفس مردم را بریده است؛
مانور پاکستان برای کاهش فشار آمریکا
خطر فرو پاشی اقتصادکره‌شمالی
این هنوز از نتایج سحر است
توانایی گسل شمال تهران برای زلزله 7 ریشتری
ایران مهره بازی اسلام‌آباد نشود
ایران مهره بازی اسلام‌آباد نشود
